روشی نوین برای تمرین ارکستر سازهای ایرانی

با توجه به اهمیت روابط انسانی در اجتماع و همکاریهای انسانی در جوامع بشری و همچنین رشد قسمت اعظمی از شخصیت انسانی در روابط اجتماعی ، نمی توانیم نسبت به این موضوع در امر هنر بی تفاوت باشیم .یکی از عالی ترین و پیچیده ترین پدیده هایی که در اجتماع انسانی صورت می گیرد اجرای یک قطعه موسیقی به صورت ارکسترال است . درعین تعدد خطوط ملودی و کثرت در انواع سازها ، وحدتی که به گوش می رسد، توصیف ناپذیر است. رعایت این مقدار از ظرایف و پیچیدگی ها فقط از اعتناء واهمیت دادن به یکدیگر و همچنین پیروی از یک اصول واحد می تواند حاصل شود . با توجه به سنگ نگاره های مختلف می توان سابقه جمعی نوازی را در موسیقی ، بخصوص در موسیقی ایرانی مربوط به چند هزار سال قبل دانست .اما این جریان اجتماعی هنری در دوران های مختلف دچار فراز و نشیب های فراوان شده و تحت تا?ثیر مسائل سیاسی، اجتماعی و مذهبی قرار گرفته و در دوره ای رشد و در دوره ای دیگر مورد جفا قرار گرفته است . اما آنچه امروزه ما بعنوان ارکستر و یا گروه موسیقی ایرانی می شناسیم سبقه ای حدود یک قرن دارد و دیگر امری وارداتی و تا?ثیر گرفته از غرب می باشد . جائیکه سابقه ای چند صد ساله پشتوانه این موضوع پر اهمیت در موسیقی است. حدود چهار قرن تجربه ، علم و عدم تعصب به سنت های غلط باعث چنان رشدی در ارکسترهای آنان گردیده که حتی تصور آن نیز برایمان دشوار است. اما موضوع مهم در رابطه با کار گروهی، ایجاد نظم و تدوین کردن قوانین مشخص بر اساس علم و تجربه، برای پیشبرد و پیشرفت کمی و کیفی، با صرف انرژی کمتر می باشد. بر این اساس باید به نقد و آسیب شناسی آثار ارکسترها و گروه های موسیقی ایرانی پرداخت و به صورت علمی برای رفع معایب آنها کوشید. به نظر نگارنده ، ما نیز می توانیم با تا?ثیر گرفتن و استفاده درست از علم و تجربه آنان در موسیقی ایرانی و همچنین کنار گذاردن تعصب های غلط در این رابطه ، باعث رشد این پدیده با توجه به خصلت ها و ذات موسیقی خودمان شویم . در این رابطه ابتدا نیاز به شناخت و تعریفی دقیق از ارکستر وجود دارد .بعد از آن باید بدانیم که این پدیده مربوط به غرب نمی باشد و در ایران نیز سبقه ای بس طولانی دارد ، پس به مختصری از سوابق اجرای جمعی در ایران پرداخته شده است. برای نوشتن خطوط مختلف برای سازها نیاز به پارتیتور وجود دارد ، پس باید یک قاعده مشخص نیز برای پارتیتورنویسی وجود داشته باشد. برای اینکار ابتدا باید سازهای معمول در موسیقی ایرانی را شناسایی و وسعت صوتی آنها نیز مشخص می شد. در نهایت نگارنده به ارائه چند پیشنهاد در رابطه با پارتیتورنویسی برای موسیقی ایرانی می پردازد. مسئله ای دراین رساله مطرح می گردد چیدمان اعضاء ارکستر بر روی سن می باشد که در وضعیت کنونی بسیار دارای مشکل است و باید این نوع چیدمان ( هلالی ) را برای ارکستر تغییر داد. نگارنده در این رساله به مواردی که باید برای این تغییر مد نظر گرفته شود اشاره کرده و نهایتاً پیشنهاد خود را نیز ارائه نموده است. در نهایت در بخش تمرینات با ارائه چند تمرین مشخص برای ارکستر ، بهانه ای را برای متحد کردن این اجتماع از نوازندگان فراهم گردیده ، این تمرینات از عوامل مهم نوشتاری موسیقی یعنی ریتم ، اینتروال ، تمپو ، دینامیک و آگوگیگ بوجود آمده است.